Utrecht - Springweg 147 e.o. - Kameren van de Heilige Lande0000.0011

 

 Literatuur

 

- Muller Fz., S., Geschiedenis der Fundatiën, beheerd door het College van Regenten der Verenigde Gods- en Gasthuizen te Utrecht. Utrecht (Kemink), 1900. [298 blz. ISBN -]. Hierin "De Kamers van den Heyligen Lande": blz. 137-143 (Jonkvrouw Geertruyt sticht 6 vrijwoningen, 4 op grond van het Bartholomeus-gasthuis en t.z.t. aan deze instelling toekomend, "de twee andere lagen in hetzelfde kerspel op den zuidhoek van een steegje." Deze schenking wordt genoemd in een schepenbrief van 31-08-1469. Zij deed daarnaast een schenking "om daarvan ten eeuwigen dag turf en olie uit te deelen aan de bewoners harer godskameren." In 1485 worden de preuven, die al 12 jaar niet meer uitgedeeld werden, uit een andere schenking hersteld ten gunste van "de bewoners der 'zes cameren, die wy hebben van mijn joffer Willam Aerntss.'." De voetnoot hierbij luidt: "Uit de vergelijking met het volgende blijkt, dat de rentmeester zich hier vergist heeft: het gasthuis had van de weduwe Van den Heyligen Lande slechts vier kamers; de andere twee behoorden aan de St. Geertekerk." In 1524 wordt de plaats van de kameren genoemd: "die vier cameren affter by ons poirt ende die twe cameren opten anderen hoeck van Wolffsteegen, die die kerck van sinte Gertruydt toebehoiren [...]"). Hieruit blijkt": dat de vier kameren uit de schenking van Gheertruyt "kunnen niet anders zijn dan de vier alleen staande vrijwoningen, die nog altijd liggen ten noorden van de achterpoort van het gasthuis in de Jufferstraat (Springweg) in de onmiddelijke nabijheid van het Wolfaartssteegje. Het blijkt tevens, dat de weduwe de twee andere kamers op de zuidhoek van een steegje [...]" aan de St. Geertekerk geschonken heeft. "Ook die kamers (die ons trouwens verder niet aangaan) kunnen wij thans terugvinden: zij lagen in de onmiddelijke nabijheid der andere, op den 'anderen' (d.i. den zuidelijken) hoek van het Wolfaartssteegje." De voernoot hierbij: "Deze kamers komen (met de andere kamers) in 1603 nog voor in de lijst van Lapp van Waveren (Kron. Hist. Genootschap, XV p. 101)". Van de 6 vrijwoningen van het gasthuis zijn er nu 4 gevonden, "de twee andere zijn geklemd tusschen de tuinpoort van het gasthuis en het Wolfaartssteegje." Deze twee werden in 1473 al als bewoond vermeld, ze werden opnieuw met riet gedekt in 1474. De tekst vermeld nog meer kameren, nabij de voorpoort naast de kapel van het gasthuis. Aan de Jufferstraat stond ten noorden van de vier vrijwoningen het 'proveniershuis', later in gebruik als 'het rentmeestershuis', ter vervanging van het oude bij de voorpoort.)

- Wijburg, W.A., "Gegevens over Willem Arntszoon van den Heyligen Lande en zijn familie". In: Jaarboek Oud-Utrecht, 1961, blz. 23-41. Hierin: blz. 39 ("Ook Willem Artsz.' echtgenote joffer Geertruyt droeg het Bartholomeus-Gasthuis een goed hart toe. Zij n.l. reeds voor 31 aug. 1469 zes huisjes bestemd voor zes armen (ook zij was blijkbaar gehecht aan het getal zes!), waarvan er vier stonden op het erf van en onder beheer gesteld werden van het Bartholomeus-Gasthuis en twee op dat van het grondbezit van de Geertekerk, gescheiden door de Wolsaartssteeg en gelegen waren aan dat westelijke deel van de Springweg, dat eertijds de Jufferstraat heette. Deze huisjes of kamers droegen de naam van de 'Kamers van de Heylige Lande'. In 1901 werden deze kamers afgebroken en werd op deze grond, die de oostgrens vormt van de tuin van het Bartholomeus-Gasthuis een blok woningen gesticht, die nog eigendom van het Gasthuis zijn [noot 4: verwijst naar Muller/1900/142]. Zowel de Willem Arntszn.stichting als het Bartholomeus-Gasthuis profiteren dus heden ten dage nog van de chariteit, die Willem Artszn. en zijn vrouw hebben bedreven." - dit is de volledige tekst)

- Kipp, E.F.E., "Springweg 149". In: Archeologische en Bouwhistorische Kroniek Gemeente Utrecht, 1985, blz. 224-225

- Kipp, A.F.E., "Lange Smeestraat 40 - Bartholomeď Gasthuis". In: Archeologische en Bouwhistorische Kroniek Gemeente Utrecht, 1986, blz. 185-191 (hierin worden de kameren ook besproken)

- Houweling, Kirstain & Anthony Tom, Bouwgeschiedenis van het Bartholomeus Gasthuis te Utrecht. Utrecht (Bartholomeusgasthuis), 1985 (voorwoord) [52 blz. ISBN -]. Hierin "de cameren van den heylighen lande": blz. 19, 20 (plattegrond bouwblok met ligging aan de Springweg, ten noorden van de Wolfaartsteeg, van "5= 4 van de 6 cameren van de Heylige lande" en "7= oude rieten cameren van voor 1474 (+ 1420?)").

 

- "Protest tegen plannen tot sloop huisjes op Springweg". In: Utrechts Nieuwsblad, 07-01-1985, blz. 8 (betreft Springweg 147-149)